Γιατί οι παιδικοί σταθμοί κλείνουν τον Αύγουστο;

Οι δημοτικοί παιδικοί σταθμοί στη χώρα μας λειτουργούν με τους εξής περιορισμούς:

1. Μένουν ανοικτοί έντεκα (μερικές φορές μόνο δέκα) μήνες τον χρόνο - κλείνουν όλον τον Αύγουστο. 
2. Κλείνουν τις "σχολικές διακοπές", και, κυρίως, πολλές συνεχόμενες μέρες κάθε Πάσχα και Χριστούγεννα. Συνολικά, σχεδόν δύο ολόκληρους μήνες το χρόνο είναι κλειστοί - ποιος εργαζόμενος όμως έχει τη δυνατότητα να παίρνει δυο μήνες άδεια; 
3. Πολλοί δέχονται παιδάκια αφού έχουν αφήσει την πάνα, δηλαδή πολλές φορές μετά τα τρία τους χρόνια. Αυτή η απαίτηση είναι παράτυπη, αλλά απολύτως υπαρκτή. 
4. Δέχονται παιδάκια με την έναρξη της σχολικής χρονιάς, τον Σεπτέμβριο. Αν ένα παιδάκι είναι πολύ μικρό τον Σεπτέμβριο αλλά μπορεί μετά το Πάσχα, ή πολύ απλά αφήσει την πάνα τον Δεκέμβριο, έχασε, οι γονείς θα πρέπει να περιμένουν το επόμενο σχολικό έτος. 
5. Λειτουργούν από τις οκτώ το πρωί μέχρι τις τέσσερις το αργότερο. Μάλιστα, πολλές φορές απαιτούν να παραλαμβάνουν οι γονείς τα παιδιά ένα τέταρτο νωρίτερα, διότι στις τέσσερις λήγει το ωράριο. 

Όλα αυτά είναι σημαντικότατα εμπόδια για τις οικογένειες που θέλουν να αφήσουν τα παιδιά τους σε παιδικό σταθμό. Πρόκειται για μια από τις πολλές περιπτώσεις στις οποίες το κοινωνικό κράτος χρησιμοποιεί τη γυναίκα-μητέρα ή γιαγιά σαν δεκανίκι για να καλύψει τις πολλές ατέλειές του. Της δίνει μακροχρόνιες άδειες εγκυμοσύνης και λοχείας, μειωμένο ωράριο για δύο τουλάχιστον χρόνια, πρόωρη σύνταξη, κλπ.. Το μόνο που δεν δίνει, είναι ουσιαστική βοήθεια στην οικογένεια με μικρά παιδιά.



Πολλές γυναίκες αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την εργασία τους όταν γίνουν μητέρες ή να περιορίσουν δραστικά τις ώρες κατά τις οποίες εργάζονται. Σε σχετική έρευνα, σε ποσοστό πάνω από 60% όσες δεν εργάζονται δηλώνουν ότι αυτό συμβαίνει λόγω έλλειψης επαρκών υποδομών για τη φροντίδα των παιδιών και των ηλικιωμένων. Το ότι αυτό δεν γίνεται από επιλογή, αλλά αναγκαστικά λόγω των συνθηκών, φαίνεται και από το γεγονός ότι όταν τη δεκαετία του '90 είχαμε μεγάλη εισροή μεταναστών, οι οικογένειες μπόρεσαν να προσλάβουν γυναίκες για να φροντίζουν στο σπίτι τα μικρά παιδιά (και τους ηλικιωμένους) και οι Ελληνίδες μπήκαν μαζικά στην αγορά εργασίας - το ποσοστό των εργαζομένων γυναικών αυξήθηκε κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες εκείνη την περίοδο στη χώρα μας.

Ωστόσο, ακόμα σήμερα η Ελλάδα έχει το τρίτο χαμηλότερο ποσοστό εργαζομένων γυναικών στον ΟΟΣΑ (μόνο η Τουρκία και το Μεξικό είναι πιο κάτω) και μακράν το χαμηλότερο μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. και της Ευρώπης γενικά, συμπεριλαμβανομένων βεβαίως των χωρών του Νότου. Πρόκειται για τεράστια σπατάλη του φυσικού ταλέντου που διαθέτουμε, και της επένδυσης που έχει κάνει η χώρα στην εκπαίδευση των γυναικών.

Οι δυσκολίες αυτές πλήττουν κυρίως τις ασθενέστερες οικονομικά οικογένειες, που δεν έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν τις απαραίτητες υπηρεσίες φύλαξης παιδιών από την αγορά. Αυτές ακριβώς είναι και οι οικογένειες που θα έπρεπε να βοηθηθούν κατά προτεραιότητα, ώστε να μπορούν οι μητέρες να εργάζονται και να φέρνουν ένα εισόδημα ακόμα στο σπίτι. Το πρόβλημα δε, θα γίνει σύντομα εντονότερο, καθώς αυξάνονται τα όρια συνταξιοδότησης όλων και πλέον οι άνθρωποι θα αποκτούν εγγόνια ενώ ακόμα οι ίδιοι θα εργάζονται. Έτσι, θα έχουν λιγότερο τη δυνατότητα να βοηθούν, όπως θεωρεί σήμερα ότι θα κάνουν το ατελές κοινωνικό μας κράτος, και περισσότερες νέες μητέρες θα αναγκάζονται να μη δουλεύουν.

Οι παιδικοί σταθμοί θα έπρεπε να λειτουργούν με τις εξής προδιαγραφές:

1. Να παραμένουν ανοικτοί όλο τον χρόνο, εκτός επισήμων, όχι όμως μόνο σχολικών, αργιών. Αρκεί να προγραμματίζονται διαφορετικά οι άδειες. 
2. Να διευρύνουν το καθημερινό κανονικό ωράριό τους τουλάχιστον μέχρι τις 7μ.μ., ώστε να εξυπηρετούν τους γονείς που εργάζονται πλήρες ωράριο στον ιδιωτικό τομέα. 
3. Ορισμένοι παιδικοί σταθμοί να μένουν ανοικτοί 24 ώρες το 24ωρο. Θα μπορούν έτσι να εξυπηρετούνται οι γονείς οι οποίοι δεν εργάζονται το τυπικό ωράριο 9-5. Οι περιπτώσεις αυτές δεν είναι καθόλου σπάνιες· ας σκεφθούμε για παράδειγμα ότι τα εμπορικά καταστήματα κλείνουν στις 9μ.μ. όλη την εβδομάδα. 
4. Να δέχονται παιδάκια αμέσως μετά τη λήξη της άδειας λοχείας της μητέρας - δηλαδή να αυξηθούν οι βρεφικοί σταθμοί. Και βεβαίως να καταργηθεί η άτυπη υποχρέωση το παιδάκι να έχει εγκαταλείψει την πάνα (το λένε "να είναι αυτοξυπηρετούμενο"!). 

Όλα αυτά είναι αυτονόητα στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Το κόστος δεν είναι μεγάλο, δεδομένου ότι οι μισθοί πληρώνονται έτσι κι αλλιώς όλον τον χρόνο. Είναι το κόστος χρήσης των υποδομών και των επιπλέον ωρών. Σε πολλές περιπτώσεις, το κόστος λειτουργίας των δημοτικών παιδικών σταθμών είναι διπλάσιο από αυτό των ιδιωτικών, και επομένως αρκεί ένας σοβαρός εξορθολογισμός των δαπανών.

Σε κάθε περίπτωση, έχουμε ένα κοινωνικό κράτος που εξακολουθεί να δίνει πρόωρες συντάξεις σε γυναίκες και άνδρες στα 50 και "συντάξεις άγαμων θυγατέρων" (!!!) αλλά δεν μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά και με τον πιο βασικό τρόπο τη νέα οικογένεια. Πρέπει άμεσα να ανακατανείμουμε τις υπάρχουσες δαπάνες προς αυτούς που τις έχουν πραγματικά ανάγκη. Οι νέες οικογένειες είναι κατ´εξοχήν τέτοια περίπτωση.

Αν γίνουν αυτά τα απλά πράγματα, περισσότερες γυναίκες θα μπορέσουν να βγουν στην αγορά εργασίας και να συνεισφέρουν με τη δημιουργικότητά τους στην ανάπτυξη της χώρας. Μάλιστα, πολλές από αυτές θα μπορέσουν να εργαστούν ακριβώς σε παιδικούς σταθμούς, καθώς τα επαγγέλματα φροντίδας παραδοσιακά γίνονται από γυναίκες.

Αξίζει επίσης να επισημάνουμε ότι έτσι θα αυξηθεί και η απασχόληση συνολικά: αν μία μητέρα εργάζεται, τότε η οικογένεια απασχολεί κάποιον να φροντίζει το παιδί. Ταυτόχρονα αποκτά ένα επιπλέον εισόδημα (της μητέρας), το οποίο ξοδεύει σε αγαθά και υπηρεσίες που κάποιοι άλλοι παράγουν. Περισσότερες εργαζόμενες γυναίκες σημαίνει λοιπόν συνολική αύξηση του ΑΕΠ.

Μεγαλύτερο ΑΕΠ, σημαίνει μεγαλύτερη φορολογητέα ύλη: αν μία μητέρα μένει στο σπίτι, δεν αποκτά κανένα εισόδημα από εργασία, και άρα δεν φορολογείται. Αν εργάζεται, δυο άτομα αποκτούν εισόδημα, εκείνη και όποιος αναλαμβάνει τη φροντίδα του παιδιού. Το δικό της εισόδημα, αυτό των εργαζομένων του παιδικού σταθμού και αυτό όλων όσων παράγουν τα αγαθά και τις υπηρεσίες που όλοι αυτοί αγοράζουν, θα φορολογούνται. Να κι ένα κίνητρο για την κυβέρνηση, αν δεν της φτάνουν όλα τα προηγούμενα!

Υ.Γ.: Όλα αυτά βεβαίως ισχύουν και για τους ιδιωτικούς παιδικούς σταθμούς.

Athens Voice, 19/8/2013