Σχόλιο για το άρθρο του κ. Τσίπρα στη Le Monde

Σχόλιο για το άρθρο του κ. Τσίπρα στην εφημερίδα Le Monde της 30 Μαΐου, στα γαλλικά και στα ελληνικά.



Υπάρχει και μία άλλη Ελλάδα από αυτήν που παρουσίασε ο πρωθυπουργός κ. Αλέξης Τσίπρας στο πρόσφατο άρθρο του στη γαλλική εφημερίδα Le Monde. Αν είχα τη δυνατότητα να απευθυνθώ στους Γάλλους και Ευρωπαίους πολίτες, θα τους έλεγα περίπου τα ακόλουθα:  

Υπάρχει η Ελλάδα αυτών που πιστεύουν ότι κύριοι υπεύθυνοι για την κατάσταση της χώρας είμαστε εμείς οι ίδιοι: από τη δεκαετία του 80 οικοδομήσαμε ένα κράτος που κύριο μέλημα είχε την προστασία της ελίτ των δημοσίων υπαλλήλων και διαφόρων ισχυρών ομάδων πίεσης, κυρίως οργανωμένων γύρω από κλειστά επαγγέλματα (συμβολαιογράφοι, φαρμακοποιοί, οδηγοί ταξί και φορτηγών, ακόμα και περιπτερούχοι) ή προστατευμένων (δικηγόροι, μηχανικοί, κ.α.) ή γύρω από μεγάλες επιχειρήσεις του ευρύτερου Δημοσίου τομέα (π.χ. ΔΕΗ). Στα χρόνια των Μνημονίων, διαδοχικές κυβερνήσεις δεν θέλησαν να αντιταχθούν σε αυτά τα εδραιωμένα συμφέροντα, ή το έκαναν πολύ αργά όταν πλέον η οικονομία είχε πάρει με φόρα την κατιούσα. Συχνά, όποτε δεν είχαν επιλογή, έλαβαν μέτρα που επιτάχυναν την κρίση: για παράδειγμα, έδειξαν την πόρτα της πρόωρης συνταξιοδότησης σε δεκάδες χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους, επιβαρύνοντας έτσι έτι περαιτέρω το ασφαλιστικό σύστημα, ήδη αποδυναμωμένο λόγω των διαφόρων ειδικών προνομιακών ρυθμίσεων που ίσχυαν (και ισχύουν ακόμα) για την ελίτ των πελατών του πελατειακού κράτους.

Υπάρχει η Ελλάδα εκείνων που, παρά τη δραματική πρώτη του ΑΕΠ κατά 25% από το 2010, παρά το 1,4 εκατ. ανέργων – όλων από τον ιδιωτικό τομέα, παιδιών ενός κατώτερου θεού – παρά την κολοσσιαία αύξηση των φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών με την ανοχή της τρόικας και, κυρίως, παρά τα συνεχή καλέσματα του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ για μη πληρωμή των υποχρεώσεών τους προς το κράτος, δεν αποφεύγουν να πληρώσουν «το δικό τους μερίδιο για την αντιμετώπιση της κρίσης» αλλά, αντιθέτως, συνεχίζουν να πληρώνουν, γιατί καταλαβαίνουν ότι μόνο έτσι θα επιβιώσει η χώρα.

Υπάρχει η Ελλάδα αυτών που δεν είναι «κάθετα αντίθετοι στο μοντέλο των ιδιωτικοποιήσεων που προωθείται από τους θεσμούς» αλλά πιστεύουν, αντιθέτως, ότι η συμμετοχή του Δημοσίου στην οικονομία πρέπει να περιοριστεί δραστικά, μέσω ιδιωτικοποιήσεων, προφανώς, αλλά και μέσω αξιολόγησης και απολύσεων στο Δημόσιο και ανοίγματος διαφόρων κλάδων της οικονομίας στον ανταγωνισμό (π.χ. λιμάνια, ενέργεια).

Υπάρχει η Ελλάδα αυτών που πιστεύουν ότι ο δρόμος προς την ανάπτυξη δεν περνάει μέσα από «περαιτέρω αύξηση των εσόδων» του Δημοσίου αλλά από τη σημαντική μείωση των εξόδων του. Κάθε αύξηση των φόρων και των διαφόρων επιβαρύνσεων – στο άρθρο του ο κ. Τσίπρας προτείνει αρκετές – σε μία οικονομία που ήδη υποφέρει από μείωση του ΑΕΠ κατά 25% την πενταετία και που δεν δημιουργεί βιώσιμες θέσεις εργασίας σε έναν διεθνώς ανταγωνιστικό ιδιωτικό τομέα, θα συμβάλει στην περαιτέρω εμβάθυνση της ύφεσης, παρά τις βεβαιώσεις περί του αντιθέτου του Πρωθυπουργού.

Υπάρχει η Ελλάδα εκείνων που πιστεύουν ότι τα εκατοντάδες εκατομμύρια που απορρόφησε η Ελλάδα από την είσοδό της στην ΕΟΚ, μέσω διαφόρων ευρωπαϊκών προγραμμάτων, καθώς και - κυρίως - τα περισσότερα από 80 δισ. του ELA που κρατούν ζωντανό το τραπεζικό σύστημα τους τελευταίους μήνες, δεν συνιστούν «στάση ρευστότητας» αλλά έμπρακτη απόδειξη της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης.

Αυτή την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη έχουμε ανάγκη περισσότερο από ποτέ, αυτή τη στιγμή αδυναμίας και αποτυχίας. Οι Έλληνες, κουρασμένοι να βλέπουν ότι όλα τα χρήματα των Μνημονίων πρακτικά συντηρούσαν το παλαιό πελατειακό πολιτικό σύστημα και κυβερνήσεις που ποτέ δεν ενστερνίστηκαν τις μεταρρυθμίσεις παρουσιάζοντας ένα δικό τους πρόγραμμα, συμβατό με την Ευρώπη, κουρασμένοι από την πενταετή λιτότητα, ψήφισαν ένα νέο-κομμουνιστικό κόμμα που τούς υποσχέθηκε, εν ολίγοις, την ανέξοδη επιστροφή στα χρόνια των παχέων αγελάδων. Ένα κόμμα που συνεργάστηκε με ένα άλλο της άκρας δεξιάς για να φτιάξουν μία κυβέρνηση που, παρά τα όσα λένε οι επικεφαλής τους, είναι αντι-ευρωπαϊκή, για τον απλό λόγο ότι δεν δέχεται τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η Ευρώπη (ο κ. Τσίπρας στο άρθρο του γράφει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι ο μόνος από τους θεσμούς που εκλέγεται!).

Όμως, στην Ιστορία της Ενωμένης Ευρώπης που δημιουργούμε, οι Έλληνες δεν θα είναι οι μόνοι που έκαναν μία λανθασμένη επιλογή. Κι άλλα κράτη θα αντιμετωπίσουν προβλήματα στα δημοσιονομικά τους, προβλήματα διαφθοράς, προβλήματα ακόμα και στη λειτουργία της Δημοκρατίας. Αν ο πήχυς εξόδου από την Ένωση είναι τόσο χαμηλά, αν η απάντηση της Ε.Ε. στο πρώτο στραβοπάτημα – έστω και στραβοπάτημα διαρκείας - είναι η παραδειγματική τιμωρία, ποτέ η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα μπορέσει να ολοκληρωθεί στον βαθμό που εμείς, πεπεισμένοι Ευρωπαίοι, θα θέλαμε.

Υπάρχει, εν κατακλείδι, η Ελλάδα εκείνων που αποδέχονται τις ευθύνες τους αλλά και υπέστησαν τις θυσίες που επέβαλαν διαδοχικές μνημονιακές κυβερνήσεις με την ελπίδα ότι η συμμετοχή της Ελλάδας στην Ε.Ε. δεν θα ετίθετο ποτέ υπό αμφισβήτηση - αντιθέτως, θα γινόταν όλο και πιο πλήρης. Αυτών που πιστεύουν ότι η Ευρώπη είναι ο φυσικός τους χώρος.

Ελπίζω ότι η Ευρώπη δεν θα τους (μας) απογοητεύσει. 

Réponse à l’article du Premier Ministre de la Grèce au Monde du 29 mai

Suite à l’article de M. Alexis Tsipras dans le Monde du 31 mai, je souhaite informer les lecteurs Français ainsi que ceux des autres pays Européens qu’il y a aussi une autre Grèce que celle présentée par notre Premier Ministre.

Il y a la Grèce de ceux qui pensent que les premiers responsables pour les maux actuels du pays sommes nous-mêmes : depuis les années ’80, nous avons construit un état apte surtout à protéger les intérêts de l’élite des fonctionnaires et des différents groupes de pression, souvent organisés autour d’une profession fermée (notaires, pharmaciens, chauffeurs de taxis, conducteurs de camion et même tabagistes) ou très protégée (avocats, ingénieurs, etc.) ; ou autour des grandes entreprises publiques (par exemple la Compagnie d’Electricité). Durant les années du Mémorandum, différents gouvernements successifs n’ont pas voulu s’opposer à ce puissant réseau d’intérêts ou ne l’ont fait que trop tard pour l’économie du pays. Au contraire, avec l'accord de la Troïka qui ne s'y est que rarement opposée, ils ont tout fait pour le protéger, dans la mesure du possible. Quand ils n’ont pas eu le choix, ils ont pris à contrecœur de mauvaises mesures : par exemple, ils ont préféré diriger quelques cent mille fonctionnaires vers la retraite anticipée, détruisant ainsi le système des pensions déjà très fragile, à cause des différents régimes avantageux dont bénéficiaient (et bénéficient encore) les membres de l’élite des « clients » de l’État clientéliste.

Il y a la Grèce de ceux qui, malgré la chute vertigineuse de 25% du PIB depuis 2010, malgré le 1,4 million de chômeurs – tous provenant du secteur privé, « enfants d’un dieu inférieur » - malgré l’augmentation colossale de tous les impôts et des charges salariales, avec la complicité de la Troïka, et, surtout, malgré les appels successifs de SYRIZA à la désobéissance fiscale, continuent à payer leur dû à l’État parce qu’ils comprennent que c’est la seule manière de survie pour ce pays.

Il y a la Grèce de ceux qui ne sont pas « diamétralement opposés au modèle des privatisations prôné par les institutions » ; qui croient, au contraire, que l’emprise de l’État Grec sur l’économie du pays doit être limitée, au moyen de privatisations, bien sûr, mais aussi de licenciements du secteur public et d’ouverture de secteurs économiques à la compétition (ports, électricité, etc.).

Il y a la Grèce de ceux qui pensent que la voie à suivre ne doit pas passer par une « augmentation supplémentaire des recettes » mais par une diminution importante des dépenses publiques. Toute augmentation des taxes et des charges – dans son article M. Tsipras en propose plusieurs – dans une économie qui a déjà souffert d’une diminution de 25% du PIB en cinq ans et qui ne produit pas de postes d’emploi durables dans un secteur privé compétitif au niveau mondial, contribuera au maintien de la récession, malgré les assurances pour le contraire du Premier Ministre Grec.

Il y a la Grèce de ceux qui pensent que les centaines de milliards d'euros que le pays a absorbés, via différents programmes européens, depuis son entrée dans l’U.E., ainsi que les plus de 80 milliards de liquidité d’urgence de la BCE qui maintiennent en vie le système bancaire grec ces derniers mois, ne constituent pas une interruption du ravitaillement en « liquidité monétaire », mais, bien au contraire, une expression de solidarité de la part les pays membres vers la Grèce.

C’est de cette solidarité européenne dont nous avons besoin plus que jamais en ce moment de défaillance et de faiblesse. Les Grecs, fatigués de voir que tous les fonds du programme finissaient par soutenir leurs gouvernements clientélistes, lesquels n’ont jamais présenté leur propre plan de réformes et pour qui la faute était toujours de la part de la Troïka (à laquelle il a très tôt été interdit même d’organiser des conférences de presse !), fatigués de cinq années d’austérité, ont voté pour un parti néo-communiste qui a promis, en bref, le retour gratuit aux années de l’opulence. Un parti qui s’est allié à un autre de l’extrême droite pour former un gouvernement qui, malgré les dires de ses dirigeants, est anti-Européen, pour la simple raison qu’il n’accepte pas la manière dont fonctionne l’Europe.

Mais les Grecs ne seront pas les seuls à faire un mauvais choix, dans l’histoire à venir de l’Europe Unie que nous souhaitons voir se réaliser. D’autres pays auront à faire face à des problèmes budgétaires et fiscaux, à des problèmes de corruption, à des problèmes dans le fonctionnement de la démocratie. Si le seuil de sortie de l’Union est si bas, si la réponse Européenne au premier faux pas – même durable - prend la forme d’une punition pour donner l’exemple, jamais l’Union ne sera approfondie autant que nous, Européens dévoués, souhaiterions.

Il y a, en conclusion, la Grèce de ceux qui acceptent leurs responsabilités et qui ont subi et accepté les sacrifices imposés par les gouvernements successifs du Mémorandum, dans l’espoir que cette participation ne serait jamais mise en cause, jamais mise en question, mais qu'elle serait plutôt approfondie. Qui croient que l’Union Européenne est leur habitat naturel.

J’espère de tout mon cœur que l’Europe ne les (nous) décevra pas.

Το ελληνικό κείμενο δημοσιεύθηκε στην Athens Voice στις 4/6/2015